Autor: Franz-Josef Thomann

01.06.2025/KW 23 – Lutter Birse…  

Jeds Johr, fräuher immer up Himmelfohrt, is in Lutten Karms – dei Lutter Birse! Worüm dat Birse heit? Wenn ick et uck all öfters vertelld häbb – et sünd immer noch wekke, dei fraogt, worüm dat so heit.
Et giff väle G’schichten – hier sünd einige ut miene Platt(en)kiste…

Birsen sägg man tou schnell loopen. Dat sä man immer, wenn Deierte wie Kaihe uppe Weide dat Malle harn un rümmerenn‘n. Dortou  disse G´schichte:
Fräuher har man in Aite un Lutten tousaome ein „Himmel“. Ünner denn wüdd bi Prozessionen dat Allerhilligste draogen. Touers wörn dei Aiter dran. Wenn dei d‘ mit dör, woller bi dei Karken ankaom’n wörn, haolen dei Lutter denn Himmel aff. Weil dei Tied knapp wör, güng dat binnendör, dör dei Weiden nao Lutten raower. Un weil dor dei Kaihe ut Aowiesigkeit mitrennen, also birsen, schnackt man sietdem van dei Lutter Birse…

Un dat Birsen kreegen Kerls uck up Karms, wenn se sick toulange an denn Schluckbuddel fastehollen harn. Dortou disse G’schichte:
Dei Birse füng domaols all nao dei Karktied an. Beste Gelägenheit för‘ne Hogamtstour. So wör‘t uck bi Harms Hinnerk.  Leider wör‘t laote worn. Dei eiersden köm‘n all tou Nömmdaogsandacht.
Dor wull sick Hinnerk aower nich seihn laoten. Wenn siene Naoberske, dei wiese Ziskao, üm dor taokeln sehg, wüssen‘t morgen aal Lüe. Also güng dat binnendör, dör dei Weiden.
Sinnig kladderde hei dör dei Takkeldräöhte, dormit blots nich sien Anzug kaputt güng. Wo hei aower nich an dacht har, in dei Weide an ehrn Huuse har sien Naober gistern dei Jungbullen rinlaoten. As hei dor achter köm, wör‘t all tou laote. Mitten inne Weide bleew üm nur noch dei Flucht nao vörne. Hei wüss sülwes nich, dat hei so schnell birsen kunn. Aower dei Angst vör dei wilden Deierte, mott üm jo wull dräben häbb‘n.
Un so köm hei hechbalgen bi Huus an. Siene Liese keek üm gans verbeistert an un mennde: „Wat häss du denn? Häss wull maol woller  touväl saopen un moss nödig ute Büx..“ Hinnerk aower keek ehr gans sklüe an un mennde: „Machs wull recht häbb‘n, aower ick glöw – dat is all toulaote..!“

Uck dat noch: Dei Naoberske har üm doch renn‘n seihn un vertellde aowerall, hei kunn noch bäter birsen as ehre Kaihe..!

(Platt – ick verkloor di dat: Malle Aowiesigkeit=Übermut; Schluckbuddel=Schnapsflasche; Aite=Oythe; Hogamtstour=verkappte Sauftour; binnendör=querfeldein; Takkeldräöhte=Stacheldraht; verbeistert=verwirrt; hechbalgen=außer Atem;)

Dei Richter fraogt Harms: „Ick will jetzt endlich wäten, wi old sei sünd. Wann häbbt gi Geburtsdag?“ „Worüm schall ick dat säggen“, sägg Harms, „gi dout mi doch nix schenken…“

18.05.2025/KW 21 – dei Ehebruch…

Die lüttke Fränzi har bi dei Schoule dat Wort Ehebruch hört. Wat dat dann wull is, dachde hei. Dat schall man uck bichten mäöten, so har hei wieter hört.

Dat wull hei nu genauer wäten. Hei suusde hen nao siene Mouder un frög nao. „Mein Gott Junge“, sä dei, „wo häss dat dann hört?“  „Jao, najao – dat weit ick uck nich mehr – aower wat is dat dann äöwerhaupt?“ „Jao, dat weit ick nich“, mennde siene Mouder, „dor fraog usen Papp`n man nao.“

Fränzi hen nao’n Vaoder. „Papp’n, wat is Ehebruch?“ Dei har buld sien Präumken d’bi verschlaoken, wüss eiers gornich, wat hei säggen schull, tückschullerde ’n poormaol un stäöterde dunn:  „Dat – dat weit ick nich so genau. Sowat dou ick uck nich – ick meen, sowat kenn ick nich –  och Gott Jung,  fraog doch leiwer use Mamme, dei weit doch sowieso aals bäter!“

„Dat stimmt aower nich“, mende Fränzi dorup, „ick häff Mamm‘ all fraogt, dei wüss dat nich. Ick mott dat aower wäten, wenn mi eis einer fraogt – villich morgen all dei Köster inne Schoule?!“

„Du olle Drinnspeiter“, sä Meyers Pappe dunn, „dat is doch dumm Tüg, wat du aal wäten wullt. Ehebruch, Ehebruch – dat is“ -un hei jaogde sien Präumken hen un her- „wenn man, wenn du inne Böxen maoks. Un nu treck aff, ick mott wat doun…“

Na ja, Fränzi wör för’t eiersde toufräe un trullde af. Aower dunn bi dei nächs’n Bichte köm dat dicke (off sägget man bäter, dat dünne!) Enne! As Fränzi siene Leipkeiten uptellde, sä hei touless: „Un dann habe ich zweimal Ehebruch getan…“

Pastor schlök eiers. Nu kennde hei’n Fränzi aower gout un frög liese trügge: „ Sägg mi Fränzi, wie häss du dat denn maokt..?“ –

Fränzi gans bedreuwt: „Dünne, Herr Pastor – gans dünne!“

–

Tückschullern = Achselzucken; Präumken = Kautabak; Köster = Lehrer; Drinspeiter = drinsen/betteln; Böxen = Hose; trullde = trollen Leipkeiten = kleine Sünden

11.05.2025/KW 20 – Evangelsch off Katholsch…

Miene Süster har, wi fräuher aal Wichter, ein Poesiealbum. Kenn gi bestimmt. Dat har sei uck use Naoberschke, eine -wi säen immer Flüchtlingsfrou- mitgäben. Dei schull dor uck wat rinschrieben. Har sei uck daon, aower mit dütsche Schrift (Sütterlin)…

Dat wör wat. Wi Kinner seeten dor aal üm dat Bouk ümtou un raoen, wi dat wull heiten kunn. Kiener wüss et.  Bloß ick, dei Jüngste, mök touless denn gansen  Schlauen: „Dat käönt gi aal nich läsen“, mennde ick, „dei hätt evangelsch schräben..!“

Dat strenge Uteinännerhollen van Evangelsch un Katholsch wüdd fräuher faoken aowerdräben. Besünners bi us Kinner köm dat verdraiht an. Dat güng all inne Schoule los. Dor harn dei Evangelen extrao för sick ein Lokus. Wat dor aal för’ne Schnackereien bi rutköm – wick leiwer nich vertelln!

Off dat: Wi harn eine Wischke, dei nur at Behölp inrickt wör. Näbenan uck. Lünks van us hörde dei ein evangelschen Buur, rechts van us ein katholschen. Andauernd bröken dei Bücke (Jungkühe) ut – immer in use Wischke..
Bi´t ut´nänner drieben schüllen dei Buurn dann los: „Dei olle katholsche Buck hätt dei Schuld!“ Un van änner Siet köm fors trügge: „Dat is dei Leipe, haun doch ein‘n, denn Evangelschen..!“ usw…

In ännert Dörp wör dat noch verdraihter. Dor wulln dei evangelsche Buurn ehre Mölk nich mehr an dei Katholschen läwern un holln sick deswägen ehre eigene Molkerei. Leipe Tungen häbbt vertellt, dat har nich mehr gaohn, ehre Melk bi dei Katholschen  wör dauernd suur worn…
Ümgekehrt schall et mit denn Strom tougaohn wän. Denn evangelschen Strom geew et blots, wenn… – ick kann dat aal nich glöben. Dor giff et soväl G’schichten van.

Inne Maitied güngen wi Kinner immer in Holde un basteln us ut frisch wossende fingerdicke Holttwiege Fleitpiepen. Dat wör besünneret Holt un dortou hörde besünneret Geschick.

Ick weit noch, as ick ein´n van mien eiersden Fleitpiepen nich tougange kreeg. Mien Brouer wull mi hölpen un frög: „Wo  häss du denn Stock dann her?“ Ick wiesde hen, wo ick denn weghaolt har.
.„Haha“, sä hei gans klouk: „Dat gaiht uck nich, dei kann‘t gornich doun. Du häss denn ut dat verkehrte Holt maokt. Dei dait et bi us nich, dei Fleitpiepen is evangelsch..!“