Kategorie: Bi us tou Huus…

Dei Bidrag staiht disse Wäken ünner „Wo heitde dei noch“ > >

KW 47/24 – Dei Schoulraot is dor…

Vandaoge gaoh ick maol trügge in miene Schoultied…

Eines Daogs, ick wör noch in´t eierste Schouljohr, köm dei Schoulraot. Wat för´n Theaoter. Aal in eine Klasse, man sägg wull,  tousaomedräben.
Dor seeten wi nu ingequetscht un teuwen up dat „hohe Tier“. Näben mi wör dei lüttke August an däwern. Hei möss uttreern un kunn kienein fraogen, off hei wull rut dröff. Up maol leet hei sick sacken, kröp ünner die Bänke dör, nao dei Dörn hen. Kott vörher hüllt üm ein´n van dei groten Jungs faste un frög üm, wo hei hen wull. August stünd up un schnaude bisiet: „Laot mi los, ick mott hen tou pis…“,(kanns di denken) un rut wöre.
Endlick köm´n dei Kösters mit denn Schoulraot rinträen. Aal stünn´n stramm: „Guten Tag liebe Kinder, schön habt ihr es hier“, un dann füng hei an, dei groten Kinner afftoufraogen, Räkenupgaoben un sowat. Dei Kinner ut dat drütte un veierte Schouljohr, mössen wat ute  Bibel un ut denn Katchismus wäten.
Dormit nich genoug. Hei füng uck noch bi us an, eierste un tweite Schouljohr: „Na, dann wollen wir mal prüfen, ob ihr auch schon was gelernt habt. Wer nennt mir mal einen Satz, wo das Wörtchen „groß“ drin vorkommt?“
Los güng‘t: „Das Haus ist groß, das Pferd ist groß, die Kirche ist groß“ Up maol keek hei mi an: „Kennt der kleine Mann auch schon so einen Satz?“
Ick wüss gornich, wo ick henkieken schulll. Wat schall ick denn eis säggen, güng mi dör denn Kopp. Dunn füllt mi in, wat ick van miene groten Süster lessden ut´n Katechismus hört har. Schnell stünd ick up un sä: „Gottes Allmacht ist groß..!“
„Donnerwetter“, flög denn Schoulraot rut un mennde tou usen Köster:, „Dat wedd maol´n Gouen.“ Hei frög wieter: „Kennt ihr denn auch einen Satz mit „klein“?“ 
Un woller keek hei mi an. Worüm ick, worüm fraogt hei mi denn immer? In miene Not füllt mi nur noch Opas Schnack in: „Klein – jao, weit ick“,  du kanns di an Mors klain!“

Ick weit nich, off hei mi dornao immer noch för’n „Gouen“ hollen häff. Fraogt häff hei mi, uck läöter hen, nich woller…  

KW 45/24 – Halloween? Bummellaterne!                                            

Halloween – kennen wi nich. Wenn fräuher dei düstern (dunklen) Daoge anfüngen, güng bis us dat baun (basteln) los. Wat häbbt wi us aal tourechte baut…

Dat füng bi dei Bummellaternen an. Mien Brouer Jan mök dei ut Sperrholt. Hei kunn midde Laubsaogen ümmegaohn. Wi möken dei meist ut Pappe. Leider brennen dei immer at eierste aff.

Dumm Tüg maoken? Oha – wenn ick dor an use „Kerzenfabrikation“ denke: Dat ganse Johr sammeln wi Kerzenstumpen. Dei wüdden dann in olle Pillendeusen gaoten, mitten drin ein Docht. Dorför schulln wi ellinck Strohbänner nähm´n. Aower dormit güng´n dei Kerzen immer tou schnell ut. Also, harn wi rutfunn´n, nehm´n wi Schouhbänner. Kanns di  vörstellen, wat los wör, as wi sönndaogs dei Schouhe bruukten.?!

Also geew dat Verbot!  Aower – wi dat so is, wenn´t verbaoen wedd, jäökt et üm so mehr: Wi güng´n mit use Experimenteierei inne Schürn!  Puuh, wenn ick dor vandaoge an denken dou. Wi harn wull aals affackeln kunnt…

Doch et geew jo usen Opa. Dei har us all lange wohrschaut. Bevör dei eierste Fackel dat Stroh toupacken kreeg, stünd hei all achter us. Schnell siene olle Böxen, dei dor upp’n Haoken hüng, d’raower un ute wör dat Füer..!

Datt wi’n poor in’n Nacken kreegen, nich van schnacken. Doch as use Oma, dei nich gout mehr seihn kunn, nächsden Dag dei Büxen inne Hand kreeg un dat grote Lock dor vör’ Hintern  fäuhelde, geew Opa drokke tou Antwort: „Dat ligg an diene scharpen Ziepelsoppen, dor möss ick touval Luft van afflaoten..!“

För’n gneisiget Gesicht bruuks 80 Muskeln, för’t Lachen blots twölwe! Worüm also anstrengen?

KW 41/24 – Tübbeken seuken…  

Dat is nu all lange her, doch denk ick dor gern an trügge. Domaols häbb ick dat eierste Rad van sülwes verdeintet Geld betaohlen kunnt – mit Tübbeken seuken!

Jedsjohr in Harwstdag wüdd´n Tübbeken/Kartuffeln utmaokt, dat heit, dei Buurn mit ehr grote Flächen bruukten Lüe toun upseuken. Dat dröffen wi Kinner in dei lessden Schouljohrn uck all. Dei Kösters geben us middaogs eiher frei un wi kreegen uck kien Schoularbeiten up.

Dei Buur har dann vörarbeitet: Up´n Lanne stünn´n Waogens praot, dat Kartoffelstück/land wör updeielt in sog. Pänne, so twintig Träe lang, wo man dann tou tweit dei Tübbeken upseuken möss.

Dei Buur köm dann mit sien Roder, dat wör so´ne Ploug mit´n grotet Rad dorachter, dei schleuderde dei Tübbeken so 2 bit 3 Meter ut’nänner.

Toun Upseuken harn wi´n Korw, touers ut Weern, naoher  so´n lichten Draohtkorw. Wenn dei vull wör, mössen wi denn up dei Wogens utkippen.

Bi d´Vesper geew et dann ein´n gansen Tübbekenstuten mit masse Zucker druppe – herrlich. Wenn wi dann aobends mit dei Arbeit fardig wörn, güng dat bi´n Buur inne Käöken un dor geew et dann satt dicken Ries mit Zimt – un nicht tou vergäten – dei Löhnung:

Ick weit noch van veier Mark, naoher wör´n fiewe! För us Kinner tou dei Tied masse Geld! Et wör kiene lichte Arbeit mit dei schworn Körwe, villich wör´t vandaoge verbaoen, aower wi harn uck use Fraide doran.

Denn wenn wi aomds uck dodmeue in Bedde fülln, ick drömde van ein schönet Rad – un dat Geld har ick nao poor Johrn tousaome..!

Un wer noch’n poor schlaue Schnäcke läsen will, dei kick inne lessden Sieten ünner „wo heitde dei noch“.

KW 40/24 – Dei Käödelbeerboom …

„Klaun, klaun, Äppel wolln wir klaun“,  so heit dat Hamburger Lied. Aower dat passde uck fräuher tou us,  denn so ein Appel stibitzen – is dat wücklich so wat Leipes..? Toumaol, wenn dei gornich plückt, leegen laoten, off verkaomen döen, wi bi miene lüttke G`schicht.

Up usen Schoulweg köm wir bi Döppken Franz vörbi. Dei har ein groten Beerboom. Dor seeten gans lüttke Beern dran – man sä uck Käödelbeern dortou. Aower dei schmeckden – hmm!

Nu wör dat Mallör, dat ünner denn Boom dei Gäöten (Affallwaoter) langeslöp un dor dei Beern rinfüllen.

„Dei dräöwt gi gerne upäten, dei sünd g´sund un schmeckt am bessten“, wull Franz us wiesmaoken, „aower bliew´t mi van denn Boom wäge!“

Dat har hei nich säggen dröff. Wi wüssen jo, dat hei dei Beern sülwes nich bruukde, off dei Schwiene se upfreeten, un hei un siene Liese gans giezige Lüe wörn. Un so seeten wi drokke maol in sien Boom un haolen us dor´ne Beern rünner. Un Franz schüllt dann  achter us her.

Eines Middaogs,  ick seet  jüss in Boom, stünd hei dorünner: „Haha,  jetzt häbb ick di, kumm dor man eis rünner.“ Aower dor dachde ick gor nich an. Ick bleew fein sitten un teuwde, bit hei weggüng. Doch „Schietepiepen“, siene Liese bröchde üm noch´n Pudding un hei bleew ünnern Boom sitten.

„Franz“, röp Liese up maol, „dei Katte frätt dien Pudding!“ Franz verschrök sick un füllt rundaowerkopp inne Gäöten. Hei nehm sien Hölschken un schmeet´se dei Katten nao.

As hei dunn sien Hölschken woller haolde, kunn ick schnell weg.

Un dat End van dei G´schicht: Dei Katt hätt hei nich draopen, mi häff hei nich krägen, sien Pudding wor wäge un hei sehg d´ut…

Un wenn´t uck villich nich gans richtig wör, häbbt mi dei Beern gout schmeckt..!

KW 38/24 – Wer is am schwattsten…

Dat is all lange her – inne füfftiger Johrn… Aff un tou köm dor noch utländischet Militär in use Gägend tou Mannöverübungen. Dei fäuhern mit ehre Fohrtüüge wull einiges kaputt, aower dat wüdd immer gout betaohlt. Un wenn dei´n poor Daoge bleewen, dann wör us dat ers recht.

Dei Suldaoten eeten nämlich gerne Eier, un dei haolen sei bi us. Weil se wenig dütsch kunn´n, möken se dat up Teikenspraoke: Einer sä immer „Tuck, Tuck“ un wiesde dann mit´n Finger dei Taohl an.

Ein ännerer bröchde einmaol´n Zettel mit, wo´n Houhn upmaolt wör. Dor mennde us Opa, dat wi för üm´n Houhn schlächten schulln. Opa wull jüss los, üm ein Klukker bi´n Hals tou kriegen, dor aohnde dei wull wat, settde sick inne Hocke un füng an tou gackern. Dunn wüssen wi Beschkeid…

För us Bussen wör dat eiers recht wat. Wenn dei Suldaoten frei harn, dröffen wi us dor bi hensetten. Un dann kreegen wi immer Schlickereien. So wat schönet geew dat bi us gornich. Eiers recht nich Kaugummi.

Kennen wi äöwerhaupt nich. Wat häbbt wi kaut. Opa mit sien Priem´n köm dor nich eis gägen an. Hei  mennde, wi kunn´n dat bäter as use Kaihe…

Tüschken dei Suldaoten wörn aff un tou uck’n poor Schwatte, off Farbige, wi dat vandaoge heit. Dat wör nu gans wat Besünners. Dor kunn’n wi am bessen mit. Dei güngen bi us in un ut.

Fiddi wör mit Fränzi un Heini ut use Naoberschupp an käbbeln, wer denn schwattsten seihn har. Jeder spünnt dei ännern wat vör..

Fränzi sä: „Ick häbb ein’n seihn, dor wör sogor dat Witte inne Oogen all schwatt!“

Heini mök d´ ein´n drup: „Wat ick seihn häbb, wör noch leiper. Dei har sick in’n Finger schneern, dor köm schwattet Blout rut…“

Fiddi aower – man wüss jo, datt hei gern praohlde, settde dor noch ein d’ baoben up. Hei schüddelde blots mit’n Kopp un sä:

„Nix gägen dat, wat ick erläwt häbb: Bi us wör gistern Aomd ein’n inne Staomt, dei hätt ein gaohn laoten – dunn wör’t ’ne halwe Stünne düster..!

KW 35/24 – Dei eierste Schouldag…                                     

Ick har dat Glück, dat ick mit ein Naoberjungen, dei uck so old was wi ick, nao Schoule köm. Dat was dei Pintkendraihers Fränzi.

Dei heiten ellinck mit´n Huusnaom´n Meyer. Aower dor giff et bi us so väle van. Un weil Fränzis Papp´n, dei Pintkendraihers Hermann, so´ne Draihbank har, wo man ut Holt väle Saoken un uck lüttke Deile mit maoken kunn, sücke Pintkes, schnacken dei Lüe tou´n Uteinnännerholln immer van Pintkendraiher.

Dei eierste Dag inne Schoule wör langwielig. Dor wüdd nur´n bäten rümmekukelt un komische Fraogen stellt: Wo man heiten dö, wat us Papp´n mök, off man noch mehr Bräuers un Süsters har, wo dei heiten döen, off dei uck all nao Schoule güng´n, un all so´n Tüterkraom.

Ick har am leiwsten sägg: Dor gaiht di nix van an. Aower, weiß jo wull, so wat draffs nur denken. Dat Schlimmste wör, dat man dei ganse Tied stille sitten möss. Dat wörn wi nu gornich gewohnt. Un wi lange dat düerde. Wat wörn wi doch froh, as wi woller upstaohn un weg kunn´n. 

As wi beiden woller bi usen Huuse anköm´n, wör us Opa in´n Goorn tougange: „Na, wi hätt et jou dann gefall`n?“, frög hei fors, un „gi häbbt et nu gout, userein mott arbeiten. Ick wör jo uck gerne mitgaohn…“

„Opa“, sä ick dorup gans wichtig, „dor bliew blots wäge. Dat dor, dat is doch dei reinste Kinnerei..!“

Opa lachde luuthals los un mennde: „Aower gi käönt doch nu säggen: Wi gaoht all nao Schule, eierste Klasse.“

Dor köm Fränzi tougange. Sien Unkel Jan wör bi dei Baohn un dor dröff hei uck aff un tou eis mitfäuhern:

„Von wegen is dat eierste Klasse. Dat sünd  aal nur Holtbänke..!

KW 34/24 – Schlaopmüssen …                                                           

Dat is nu all ‘ne Tiedlang her, ick wör noch so’n  gouen Buckjungen, doch denk ick dor noch jed´s Johr dran, wenn woller Stoppelmarktied is.

Veier Daoge achternänner Stoppelmark fiert, un dann schmorns bit üm veier – wer schall dat utholln?!  Un dann köm üm halw säben dei Mölkwaogen, dann mössen dei Kaihe mölket wän.

So seet ick dor maol woller schmorns inne Wiske up’n Buckstouhl toun mölken Dat wör up`n Stoppelmark-Dingesdag, veier Daoge un Nächde achter mi. Dei Arms immer länger un langsaom un sinnig füllen mi dei Oogen tou.

„Junge“,  sä use Pappe up maol, „wat is mit di?“ Ick waokde up – un wull drocke wietermölken – aower dei Kouh wör wäge. Ehr wör dat wull tou dumm worn. Sei wör woller anfangen tou fräten un langsaom wietergaohn. Ick dor achteran – aower-

– wat wör dat för usen Pappen wull för ein Bild: Mitten inne Wiske seet sien Jung’ up’n Buckstouhl – un wör inschlaopen…Hei häff noch lange mit’n Kopp schüddelt – aower sägg häff hei nix.

Un wat kann ick dorut lern… Wat touväl is – schall’m laoten. Stoppelmark fiern – aower mit Maoten..!

KW 33/24 – Dei Arntetied …                                                   

Nu rullt´se woller uppe Straoten = dei Maihmaschinen mit´n Döschkassen dor uppe. So sä man fräuher tou dei eiersten Mähdrescher.

Vandaoge sünd´se all buld so grot wi lüttke Hüüser. Ehr Muulwark (Schneidwerk),  breier as dei Straoten, trekkt se achter sick an. Bi´t Maihen wedd dat d´vör stülpt un ruck zuck is aals maiht un döschket.

Wenn ick dor an fräuher denk…  Mein Gott, wat wör dat för´ne Arbeit: Touers dei Saißen horn (dengeln/ schärfen) un anmaihen. Dat Matt (das Gemähte) möss utnaohm´n wern = mit dei Mattharken wüdd´n lüttke Bünnel, Garben sä man, tourecht maokt, ´ne Handvull Matt dorvon at Strick naohm´n un fastebunn´n.

Genauso güng et läöter mit Maihmaschinen wieter. Bit nao´n Aobend – maihen, utnähm´n, Garben binn´n. Naoher köm´n dei Binner (Mähbinder) up. Dor köm´n dann all dei fardig bunn’n Garben rut.

Kott vörn Düstern wüdd dann hockt, d. h. dei Garben wüdden, dormit sei bäter naodrögen kunn´n, schräg aneinänner hochstellt – immer tou twölw. Dei sehgen ut wi lüttke Telten. Nao ein bit twei Wäken wüdden dei Garben dann rinhaolt un in Winterdag wüdd dann dösckket.

Dat wör jo massig Arbeit, aower schön wör dei Tied uck. Et wör nu maol use Jugendtied! Un et wör nich so hektisch wie vandaoge. Geselligkeit wüdd grotschräben.

Wenn ick allein all an dei Hocken, dei lüttken Telten, denken dou.
Dor kunn man nich nur ünner´t Schuur loopen, wenn´t rängen dö,
nä – dat wör uck för dei, dei´t drokke harn, ´ne schöne prikkeligge Liebeslaube.

Es war einmal: Harte Arbeit – schöne Bescherung!

KW 28/24 – „Haieltied – dat heit väl Maihte = harte Arbeit… 

„Ins Heu juchhe – juchheirassa“, so heit dat in ein schönet Lied. Doch so schön wör‘t nich immer. Vandaoge wull, mit dei Maschinen. Aower fräuher?

Väl fräuher: Mien Uropa wör Schlächter. In Winterdag har hei nouch tou doun. Aower in Sommer? Dei lüttke Landwirtschaft brochte nich väl. Deswägen trügg üm dat inne Maitied hen nao Holland. Dor söchden sei för ehre groten Wischken jümmers Lüe toun Gräss maihen.

Mit veier, fiew Mann, Saißen uppe Nacken, poor Siern Speck un grotet Stück Schwattbrot in Rucksack, marschiern sei gans toufoute hen nao Holland. Dor kennden sei poor grote Buurn, wo sei jedsjohr dei Wischken affmaihen kunn´n.

Nao drei bit veier Wäken, mit lüttken Sack vull Geld, güng et woller trügge nao dei Heimaot. Groten Upwand – aower mott sick wull lohnt häbb´n…

Tou miene Tied, inne füfftiger Johrn, kreegen wi all´ne Maihmaschinen. Dat wör´n groten Fortschritt. Aower dat Gräss tou drögen..? Wenn et dann uck noch so´n leipet Weer wör. Dor wüdd noch aals midde Hand, dat heit, midde Harken un Forken maokt. 

Wenn´n, schütt´n, in´n Geien maoken, räökeln = in lüttke Hööpe sett’n. Un dann immer nao´t Weer kieken. Ut´nänner un woller touhoope – jüss wi dat Weer et touleet.

Wenn et dröge nouch wör, up´n Ackerwogen laoen, nao Huus hen, up’n Balken sticken, bit baoben inne Ecken, äöwer dei Haohnenbalken hen, un gout faste treern. Un dat bi so ein heitet Weer. Wat häbbt wi schweit´t…

Aower schön wör´t uck. Et geew jo tüskendör Karms off´n änneret Fest. Un wenn man dann ein lüttket Wicht nao Huus bringen dröff…

Junge, Junge – so´n Hairäökel wör wat Genaues –  ins Heu juchhe..!