Kategorie: Bi us tou Huus…

29.06.2025/KW27- „Ins Heu juchhe – juchheirassa“

Dor kanns wat erläwen. As ick lessen Daogs up ein lüttken Spaziergang an eine Mouerweide vörbi köm, wo noch up olle Ort haielt wüdd, klingelde dor up Maol wat, un dat köm ute Weide un – ut ein Haihoopen! Ick dor hen, un jao – ein Handy. Wo kummp dat dor denn hen..? Un langsaom füng dat bi mi in Kopp an tou rattern. Wat wör dor wull los wän. Un wi wör dat noch in miene Jugend, wi güng dat noch tou inne  Haieltied, wat is dor noch van bläben…

Vandaoge kanns kaum noch Weiden finn’n, äöwerall wasst nu dei moderne Urwald (Mais), un wo noch haielt wedd,, süss kien Menschk mehr loopen, bloß grote Maschinen un dornao grote Rundballen. Wenn Kinner Hai hört, denk se an Heuhotel, wenn er fraogs wo dat herkummp, wät dei meistens nich eis, dat et touers Gräss wän is.

„Ins Heu juchhe – juchheirassa“, so heit dat in ein schönet Lied. Doch so schön wör‘t nich immer. Vandaoge wull, mit dei Maschinen. Aower fräuher? Wat wör dat immer för’ne Arbeit! Un gans fräuher –  vör miene Tied?

Mien Uropa wör Schlächter. In Winterdag har hei nouch tou doun. Aower in Sommer? Dei lüttke Landwirtschaft brochte nich väl. Deswägen trügg üm dat inne Maitied hen nao Holland. Dor söchden sei för ehre groten Wischken jümmers Lüe toun Gräss maihen.
Mit veier, fiew Mann, Saißen uppe Nacken, poor Sieen Speck un Schwattbrot in Rucksack, marschiern sei gans toufoute hen nao Holland. Dor kennden sei poor grote Buurn, wo sei jedsjohr dei Wischken affmaihen kunn‘n.
Nao drei bit veier Wäken, mit lüttken Sack vull Geld, güng et woller trügge nao dei Heimaot. Dat wör jo ein groten Upwand – aower mott sick wull lohnt häbb´n…  

Tou miene Tied, inne sesstiger  Johrn, kreegen wi all‘ne Maihmaschinen. Dat wör‘n groten Fortschritt. Aower dat Gräss tou drögen, kosstede masse Maithe. Eiers recht, wenn et leipet Weer wör. Dor wüdd jo noch aals midde Hand, dat heit, midde Harken un Forken maokt. Wenn‘n, schütt‘n, in Geien maoken, räökeln = in lüttke Hööpe sett‘n. Un dann immer nao‘t Weer kieken. Ut‘nänner un woller touhoope – jüss wi dat Weer et touleet.
Un dann uploorn up‘n Ackerwogen, nao Huus hen, up’n Balken sticken,  bit baoben inne Ecken, äöwer dei Haohnenbalken, un gout faste treern. Un dat bi so ein heitet Weer. Wat häbbt wi schweit‘t…

Aower schön wör miene Jugendtied uck. Et geew jo tüschkendör Karms off‘‘n änneret Fest. Un wenn man dann ein lüttket Wicht nao Huus bringen dröff… Junge, Junge – so‘n Hairäökel wör wat Genaues –  ins Heu juchhe..!

Un nu bün ick woller in dei hütigen Tied. Dat Handy is all schnell woller affhaolt worn – van ein junget Wich. As ick ehr vertellde, wo ick dat funn har, lachde sei un sä, dat sei sick gout erinnern kunn. Er güng et wull wi mi fräuher. Also – dat Spill hätt sick nich verännert = Ins Heu juchhe – juchheirassa!

Hai=Heu; Saißen=Sense; Wischken=Wiese; Maithe=Mühe; Wenn’n, schütt’n=wenden, aufschütten; Hööpe, Hairäökel=Heuhaufen;  Haohnenbalken=Querstrebe unter der Dachspitze;

22.06.2025/KW26- – In Lutten rieet se uppe Mutten –  Stert in Mund un dann gaiht‘t rund!

Woher kummp dei Schnack? Villich, weil et sick so einfach riemeln lätt. Aower et giff uck lustige G‘schichten dortou. Hier is eine… 
Jan un Hinnerk wörn uppe Birse an sträwen, off dat äöwerhaupt güng, up‘ne Mutten tou rieen mit‘n Stert in Mund. Hinnerk: „So ein Blödsinn. Dat gaiht nich, dor kanns du säggen, wat du wullt.“
Jan: „Willt wi wetten“, sä hei, „ick häbb jüss’n poor Mutten inne Weide loopen. Dor sett ick mi up un wies di dat…“
Gesägg, gedaon. Dei beiden schlüngen sinnig üm Jan sien Huuse tou, nao dei Muttenweide hen. Jan lockde dei Mutten ran un schmeet sick bi ein‘n rückwärts drup.
Dei Mutte verjaogde sick un suusde, sei birsde, dei Muttenweide rund.. Aower Jan leet sick nich affschmieten. Hei versöchde doch glatt, dei Mutte in’n Stert tou bieten.
In denn Moment köm Liese, Jan siene Frou, ümme Ecke. „Wat is denn hier denn los?“, röp sei forts los. Dei beiden Kerls kunn’n dor nix up säggen. Dei ein‘n har nouch tou doun, sick fastetouholln, dei ännere bögde sick vör Lachen.
Dei Mutte aower sehg, dat Liese dei Porten ’n lüttket Stück aopen laoten har, wull dor drocke rut, suusde dor liek up tou – un schmeet dorbi Liese rundaowerkopp bisiet, rin in denn Muttenpoul – un Jan flög dor baoben rup.
As Oma Zettken ümme Ecke köm un dei beiden dor upeinänner leegen sehg, brummelde sei vör sick hen: „Wat is dat vandaoge doch för‘ne wunnerlikke Welt. Wenn ick fräuher mit mien Hermann tougange wull, häbb ick mi aower‘n bäteren Platz utsöcht..!

Kott verklort=kurz erklärt: Mutte=Sau; Muttenpoul=dreckige Pfütze; schlüngen=schleichen; birsde=rennen; affschmieten=runterwerfen; rundaowerkopp=kopfüber; wunnerlikk=komisch verwunderlich; tougange=anfangen…

15.06.2025/KW25- Hushund Harras un dei Bolzen . .

Dor denk ick jedsjohr an trügge. Wi heit dat doch: So wedd man lästige Gäste los! Aower dei Rege nao…

Tou Pingsten kömen jümmer Tante Mine un Tante Fine up Beseuk bi us. Dat wörn die wekke. So richdige Quasseltanten. Dei hörn gornich woller up tou schnacken.

Los güng dat mit Kaffee drinken. Wat dei’n Kaffee söpen – dor maoks di kien Bild. Use Mamme wör buld twei Stünn’n an Kaffee kaoken. Dat güng domaols nich so schnell as vandaoge – aower dor güng mannig wat dör. Opa wüss dat genau. Hei seet wi immer (Sommer off Winter) achtern Aomt, tellde jede Kann‘n mit un schüddelde jedsmaol mit’n Kopp, wenn use Mamme dei nächsde anschläpde.

Achternao wüdd dat eiers interessant. Dei beiden Tanten wörn gaaans neischkierig und mössen wäten, wi‘t in Gorn un up‘n Lanne utsehg. Dat güng mit aal Mann, mit Kind un Hund, üm Huus tou, äower dei Aonenwenniggen, achtert Kellerhuus langes,  naon Gorn hen. Dann wüdd aals bepraohlt, wat sei dor sehgen. Off’se dat sülwes glöwen? Bestimmt nich! Et klüng aower gout.

Uck us Harras köm mit. Dat wör annerförsick ein gans ölligen Hund. Aower änner Lüe ehr Katten – dei kunne nich aff.  Un wat dat Mallör wull, jüss vandaoge wörn dei ollen Bolzen woller dor – bi us achtert Kellerhuus.

Dor har miene Süster up usen Affallhoopen (so wör dat fräuher) poor Glas Läwerwusst henschmäten. Dei Gläöser wörn wull aopengaohn un dei Läwerwusst schlecht worn. Jedenfalls wör dei Läwerwusst noch inne Gläöser und dei Bolzen mössen ehrn Kopp in’t Glas stäken, üm dor ran tou kaomen.

Nu köm‘n wi – dat heit us Harras – dorup tou. Junge, sägg di, dunn güng dat rund. Dei Hund stöw los. Dei Bolzen wulln drocke weg, kunn‘n et aower nich, weil se mit‘n Kopp nich so schnell ute Gäöser köm’n. Hals äower Kopp güng dat – Hund un Bolzen pultern dörnänner – mit väl Gefauche liek up us tou, un wat et wull –  uck noch jüss tüschken Tante Mine un Tante Fine dör.

Dat wör‘n Geschrei – dei beiden wüssen gor nich wat dat wör. Dei Bolzen mit dat Läwerwusstglass up’n Kopp seegen ja ut wi’n poor Ungetümer van’n ännern Stern. Un dann dat Gefauche mit den Hund – tüschken ehr – hen un her. Mein lieber Mann..!

Dei Schlimmste wör use Opa. Dei stünd achtertou, kunn sick nich woller inkriegen. Hei schüddelde sick vör Lachen un stickde us dormit noch an. Tante Mine un Tante Fine aower, as sei sick einigermaoten beruhigt harn – oder at Harras mit dei Bolzen wieterpultert wör – sehgen us dor lachen – keeken sick an, pücken sick anne Hann‘n, hen nao Huus – wäge wörn se! Sietdem häbbt wi dei beiden nich woller sein. Is wull tou väl wän.

Och so – wenn wi schlächten wüdd sietdem immer eine lüttke Läwerwusst extrao fardig maokt. Dei geew use Opa usen Harras immer tou Pingsten – wat hei sick dor wull bi dacht hätt…

Dei affbraokene Pingsttour… – 09.06.2025/KW24

Pingsten fäuherde Tant Marie bi gout Weer alltied mit Rad los. Dorbi har sei gor kien ölling Rad. Nä, dat wör so’n olllen Draohtäsel, off Mölkerrad, sä man wull dortou. Lünks un rechts wör dor so’n Haoken anne, dor kunn man dei Mölkkannen anhangen. Sons wör dor nix Besünners dran. Lüchten un so’n neimäudschken Kraom uck nich.

Pingstmaondag: Marie har ehrn Sönndaogskarkengaohnsrock antrucken, schmeet sick up Rad un pettde los. Alltied gout toufräe, aff un tou ein Lied trüllern – so kenn’sei se in Dörp aale.

Nu harn se in Dörp ein neien Schandarm krägen. Dei wull sick bi dat schöne Weer uck‘n bäten dei Fäute vertreern. Naja, wör jo´n Fierdag, aower as Marie dor mit ehrn Draohtäsel anköm – hüllt hei se doch an.

Hei schüddelde blots noch mit’n Kopp, as hei sehg, wat dor an’t Rad annewas, dat heit – wat dor nich annewas, off sägg wi maol – fählde. Toufällig har hei sien Bouk bi sick. Dat trück hei rut und füng an tou schrieben: Vorderlicht fehlt, Rücklicht fehlt… unsowieter..!

Marie keek üm dorbi äöwer dei Schullern un sehg, wat hei dor upschreew. Sinnig kloppde sei üm up dei Schullern un sä – sei dachde doch glatt, dat sei dat aal schonken kreeg: „Neie Käen mott d‘ uck rup. Dei is all ganz old. Schriew man forts mit up..!“

Dei Schandarm wör touers spraoklos, klappde dunn mit’n Ruck sien Bouk tou un füng an tou schell’n: „Steigen Sie auf – machen sie, dass sie wegkommen – und lassen Sie sich ja nicht mehr mit dem ollen Ding auf der Straße sehen..“

Marie wör gans bestött un brummelde vör sick hin: „Wat is dat doch för‘n däösigen Kerl. Will man hölpen, dann wess uck noch utscholln!“ Steeg up Rad un wäge wör sei…

Jach, wenn du säggen dais, wat du denks, kanns nich immer glöben, dat du dann hörs, wat di gefallt…

01.06.2025/KW 23 – Lutter Birse…  

Jeds Johr, fräuher immer up Himmelfohrt, is in Lutten Karms – dei Lutter Birse! Worüm dat Birse heit? Wenn ick et uck all öfters vertelld häbb – et sünd immer noch wekke, dei fraogt, worüm dat so heit.
Et giff väle G’schichten – hier sünd einige ut miene Platt(en)kiste…

Birsen sägg man tou schnell loopen. Dat sä man immer, wenn Deierte wie Kaihe uppe Weide dat Malle harn un rümmerenn‘n. Dortou  disse G´schichte:
Fräuher har man in Aite un Lutten tousaome ein „Himmel“. Ünner denn wüdd bi Prozessionen dat Allerhilligste draogen. Touers wörn dei Aiter dran. Wenn dei d‘ mit dör, woller bi dei Karken ankaom’n wörn, haolen dei Lutter denn Himmel aff. Weil dei Tied knapp wör, güng dat binnendör, dör dei Weiden nao Lutten raower. Un weil dor dei Kaihe ut Aowiesigkeit mitrennen, also birsen, schnackt man sietdem van dei Lutter Birse…

Un dat Birsen kreegen Kerls uck up Karms, wenn se sick toulange an denn Schluckbuddel fastehollen harn. Dortou disse G’schichte:
Dei Birse füng domaols all nao dei Karktied an. Beste Gelägenheit för‘ne Hogamtstour. So wör‘t uck bi Harms Hinnerk.  Leider wör‘t laote worn. Dei eiersden köm‘n all tou Nömmdaogsandacht.
Dor wull sick Hinnerk aower nich seihn laoten. Wenn siene Naoberske, dei wiese Ziskao, üm dor taokeln sehg, wüssen‘t morgen aal Lüe. Also güng dat binnendör, dör dei Weiden.
Sinnig kladderde hei dör dei Takkeldräöhte, dormit blots nich sien Anzug kaputt güng. Wo hei aower nich an dacht har, in dei Weide an ehrn Huuse har sien Naober gistern dei Jungbullen rinlaoten. As hei dor achter köm, wör‘t all tou laote. Mitten inne Weide bleew üm nur noch dei Flucht nao vörne. Hei wüss sülwes nich, dat hei so schnell birsen kunn. Aower dei Angst vör dei wilden Deierte, mott üm jo wull dräben häbb‘n.
Un so köm hei hechbalgen bi Huus an. Siene Liese keek üm gans verbeistert an un mennde: „Wat häss du denn? Häss wull maol woller  touväl saopen un moss nödig ute Büx..“ Hinnerk aower keek ehr gans sklüe an un mennde: „Machs wull recht häbb‘n, aower ick glöw – dat is all toulaote..!“

Uck dat noch: Dei Naoberske har üm doch renn‘n seihn un vertellde aowerall, hei kunn noch bäter birsen as ehre Kaihe..!

(Platt – ick verklor di dat: Malle Aowiesigkeit=Übermut; Schluckbuddel=Schnapsflasche; Aite=Oythe; Hogamtstour=verkappte Sauftour; binnendör=querfeldein; Takkeldräöhte=Stacheldraht; verbeistert=verwirrt; hechbalgen=außer Atem;)

Dei Richter fraogt Harms: „Ick will jetzt endlich wäten, wi old sei sünd. Wann häbbt gi Geburtsdag?“ „Worüm schall ick dat säggen“, sägg Harms, „gi dout mi doch nix schenken…“

18.05.2025/KW 21 – dei Ehebruch…

Die lüttke Fränzi har bi dei Schoule dat Wort Ehebruch hört. Wat dat dann wull is, dachde hei. Dat schall man uck bichten mäöten, so har hei wieter hört.

Dat wull hei nu genauer wäten. Hei suusde hen nao siene Mouder un frög nao. „Mein Gott Junge“, sä dei, „wo häss dat dann hört?“  „Jao, najao – dat weit ick uck nich mehr – aower wat is dat dann äöwerhaupt?“ „Jao, dat weit ick nich“, mennde siene Mouder, „dor fraog usen Papp`n man nao.“

Fränzi hen nao’n Vaoder. „Papp’n, wat is Ehebruch?“ Dei har buld sien Präumken d’bi verschlaoken, wüss eiers gornich, wat hei säggen schull, tückschullerde ’n poormaol un stäöterde dunn:  „Dat – dat weit ick nich so genau. Sowat dou ick uck nich – ick meen, sowat kenn ick nich –  och Gott Jung,  fraog doch leiwer use Mamme, dei weit doch sowieso aals bäter!“

„Dat stimmt aower nich“, mende Fränzi dorup, „ick häff Mamm‘ all fraogt, dei wüss dat nich. Ick mott dat aower wäten, wenn mi eis einer fraogt – villich morgen all dei Köster inne Schoule?!“

„Du olle Drinnspeiter“, sä Meyers Pappe dunn, „dat is doch dumm Tüg, wat du aal wäten wullt. Ehebruch, Ehebruch – dat is“ -un hei jaogde sien Präumken hen un her- „wenn man, wenn du inne Böxen maoks. Un nu treck aff, ick mott wat doun…“

Na ja, Fränzi wör för’t eiersde toufräe un trullde af. Aower dunn bi dei nächs’n Bichte köm dat dicke (off sägget man bäter, dat dünne!) Enne! As Fränzi siene Leipkeiten uptellde, sä hei touless: „Un dann habe ich zweimal Ehebruch getan…“

Pastor schlök eiers. Nu kennde hei’n Fränzi aower gout un frög liese trügge: „ Sägg mi Fränzi, wie häss du dat denn maokt..?“ –

Fränzi gans bedreuwt: „Dünne, Herr Pastor – gans dünne!“

–

Tückschullern = Achselzucken; Präumken = Kautabak; Köster = Lehrer; Drinspeiter = drinsen/betteln; Böxen = Hose; trullde = trollen Leipkeiten = kleine Sünden

11.05.2025/KW 20 – Evangelsch off Katholsch…

Miene Süster har, wi fräuher aal Wichter, ein Poesiealbum. Kenn gi bestimmt. Dat har sei uck use Naoberschke, eine -wi säen immer Flüchtlingsfrou- mitgäben. Dei schull dor uck wat rinschrieben. Har sei uck daon, aower mit dütsche Schrift (Sütterlin)…

Dat wör wat. Wi Kinner seeten dor aal üm dat Bouk ümtou un raoen, wi dat wull heiten kunn. Kiener wüss et.  Bloß ick, dei Jüngste, mök touless denn gansen  Schlauen: „Dat käönt gi aal nich läsen“, mennde ick, „dei hätt evangelsch schräben..!“

Dat strenge Uteinännerhollen van Evangelsch un Katholsch wüdd fräuher faoken aowerdräben. Besünners bi us Kinner köm dat verdraiht an. Dat güng all inne Schoule los. Dor harn dei Evangelen extrao för sick ein Lokus. Wat dor aal för’ne Schnackereien bi rutköm – wick leiwer nich vertelln!

Off dat: Wi harn eine Wischke, dei nur at Behölp inrickt wör. Näbenan uck. Lünks van us hörde dei ein evangelschen Buur, rechts van us ein katholschen. Andauernd bröken dei Bücke (Jungkühe) ut – immer in use Wischke..
Bi´t ut´nänner drieben schüllen dei Buurn dann los: „Dei olle katholsche Buck hätt dei Schuld!“ Un van änner Siet köm fors trügge: „Dat is dei Leipe, haun doch ein‘n, denn Evangelschen..!“ usw…

In ännert Dörp wör dat noch verdraihter. Dor wulln dei evangelsche Buurn ehre Mölk nich mehr an dei Katholschen läwern un holln sick deswägen ehre eigene Molkerei. Leipe Tungen häbbt vertellt, dat har nich mehr gaohn, ehre Melk bi dei Katholschen  wör dauernd suur worn…
Ümgekehrt schall et mit denn Strom tougaohn wän. Denn evangelschen Strom geew et blots, wenn… – ick kann dat aal nich glöben. Dor giff et soväl G’schichten van.

Inne Maitied güngen wi Kinner immer in Holde un basteln us ut frisch wossende fingerdicke Holttwiege Fleitpiepen. Dat wör besünneret Holt un dortou hörde besünneret Geschick.

Ick weit noch, as ick ein´n van mien eiersden Fleitpiepen nich tougange kreeg. Mien Brouer wull mi hölpen un frög: „Wo  häss du denn Stock dann her?“ Ick wiesde hen, wo ick denn weghaolt har.
.„Haha“, sä hei gans klouk: „Dat gaiht uck nich, dei kann‘t gornich doun. Du häss denn ut dat verkehrte Holt maokt. Dei dait et bi us nich, dei Fleitpiepen is evangelsch..!“ 

BJ-Melodie: Der Mai ist gekommen…

Nu is woller Maidag – wo alles greunt so fein, un uck all dei Bloumen – fangt woller an tou blaihn.
Vergät‘ drüm dien Sörgen – un alles wat di kellt, gaoh rut un bekiek disse wunnerschöne Welt..!

Hier giff et Natur – ünnert grote Himmelstelt, hier is uck kien Hektik – un Striet üm all dat Geld.
Hier singt nur dei Väöögel – un wi singt all dor mit, kaom rut un frait jou – midde schöne Maientied ..!

Leiw Vaoder, leiw Mouder – för jou gilt uck dit Lied, dann denkt wi tourück an – us schöne Kinnertied.
Wat häbbt gi in Läben – so alles för us daon, ick weit, use Hergott – dei giff jou einst denn Lohn..!

Der Mai ist gekommen, vandaoge willt wi fiern, un singt disset Liedchen, mit immer väl Pläsier.
Up Hoch un  up Platt un  för gro ot un för klein, för all schinnt dei Sünne, un alle laot sick frain..!

Lösung aus KW 15 – Fastentied-Rätsel

16 Bonchen sünd aowerbläben. Aale häbbse ein Drüttel affnaohmen. Dor bliewt also twei Drüttel.
Ein Drüttel toubi  (+ 8) = 24. Dat sünd dann woller twei Drüttel. För drei kummp dann hiervan woller ein Drüttel (+ 1/3 = 12) toubi = 36. So gaiht’t wieter: 36 + ein Drüttel (+18) sünd dann drei Drüttel un dei Anfang = 54! Aals verstaohn?